Inleiding
  Actueel
  Verkiezingen
     Bedreigingen
     Betrokken partijen
     PEPSA
  Media
     Partners NiZA
  Economie
     Grondstoffen
     Fatal Transactions
     Partners NiZA
  Goed bestuur
  Feiten
     Geschiedenis
     Kaart Congo
  Quiz!
  Webdagboek
  Fotogalerij
  Links
 
  Overige dossiers
 
 
 
Stemmen

alle dagboekenfragmenten

Verkiezingsdagboek van Henk Weltevreden - nr. 02 - Rotterdam, 7 november 2006

Verkiezingen in Congo. Een langdurige zaak. Niet slechts een hete zomer of laat staan een enkele dag zoals woensdag 22 november 2006 in democratisch Nederland. Wel nee, het duurt meer dan een jaar. Vanaf december 2005 met het referendum tot en met januari 2007 als de locale verkiezingen eindelijk plaatsvinden.

zie ook www.henkweltevreden.nl


Garage in Kinshasa
Een vreemde zaak eigenlijk, vanaf de top van de machtspiramide. Waarom niet beginnen met de lokale verkiezingen van onderaf, dat eerst peilen en dan eindigen met de president? Inductie in plaats van deductie. Geen sprake van in Congo. Eerst zetten we de totale macht opnieuw vast en dan pas luistert men heel lokaal, op het niveau waar vaak heel hard gewerkt wordt voor en door de gewone bevolking.

Kortom, een autoritaire volgorde van president en Tweede Kamer naar Provinciale Staten tot de locale verkiezingen in januari 2007. Kan er dan nog wel iets veranderen als eerst die bovenste laag al weer vast zit in het harnas?

Zondag 30 juli. Congo mag haar president kiezen. Op diezelfde dag stemt men ook voor de Tweede Kamer waar 500 zetels te verdelen zijn. Vreemd genoeg zal de uitslag van de Tweede Kamer pas eind september worden. Congo gaat weken tellen en bereid zich voor, zo blijkt een paar weken na de uitslag, op de tweede ronde voor de presidentsverkiezingen op zondag 29 oktober, de dag waarop ook de Provinciale Statenverkiezingen zullen worden gehouden. Die kiezen op hun beurt weer de Eerste Kamer.

Eind mei 2004. Pater Bwenge Kule Mate remt voor een stoplicht. Het krioelt van de mensen, dikke rijen auto’s op de Boulevard du 30 juin in het centrum van Kinshasa.

We staan in de rij voor een stoplicht. Een vijftal jochies, hooguit twaalf jaar, proberen met een glimlach ons autoraam, dat op een kiertje staat, open te duwen. Ze willen verkopen, van alles. Kranten, kauwgum, kookpotten, sigaretten en potjes piccalilly.

Pater Bwenge schuift ineens zijn mobiel en wat paperassen van zijn dashboard en verbergt ze onder zijn stoel. De duizenden en duizenden straatkinderen van Kinshasa graaien wat ze kunnen uit voorbij rijdende auto’s. Wie zou dat niet doen?

Links, pal langs de drukke weg een immense boom. Er hangen auto-onderdelen aan de boom aan stangen, ijzeren draadjes en touwen. Cilinderkoppen, krukassen, wieldoppen, hele versnellingsbakken, knalpotten en ontelbare rubbertjes, moeren en bouten. Dit is een garage. Er is domweg geen geld voor een garageruimte, dus dan maar op straat. Een tafereel midden in het centrum van Kinshasa, Commune de la Gombe.

Mannen rollen een autoband vlak voor onze auto over straat en laten hem in de blubber vallen naast de boom. Anderen, gewapend met schroevendraaiers en bahco, hangen boven een motorkap. De stang om de motorklep omhoog te houden ontbreekt. Twee jongetjes duwen de klep permanent zo goed als tegen de voorruit. Hier wordt gerepareerd. Een man in keurig kostuum, rode stropdas, gepoetste schoenen, staat naast de auto, zijn auto wellicht. Hij belt mobiel.
Zijn gebaren zijn groots. Hij zwaait met zijn handen in de lucht, heen en weer, als of hij tegen de hemel praat en slaat dan heel precies een stofje weg van zijn linker schouder. Zijn zaken gaan door.

Pater Bwenge parkeert bij nummer 106 Boulevard de 30 juin en geef een ventje de opdracht om op zijn auto te passen. De parkeermeters in Kinshasa lopen rond.

Ik heb een afspraak met pasteur Massamba. Hij gaat op zoek naar de biologische familie van mijn Congolese pleegkind, een meisje dat al zes jaar bij ons woont, geboren in Nederland in 1995, dat nog geen vleugje van Congo heeft gezien, of gehoord, laat staan geroken. Een asielzoekerskind zonder verblijfsvergunning. Een resultaat van de Verdonk ‘afspraak is afspraak’ politiek. Heel haar leven woont ze al in Nederland.

Massamba heeft zo zijn netwerk en levert keurige informatie, zo werd mij gegarandeerd, hij zoekt wel uit waar haar familie in Kinshasa woont.

Pasteur Cyriaque Prosper Lesavant Massamba is een dominee, maar ook een jurist. Hij werkt voor de Fraternité Nationale des Prisons au Congo. Cyriaque kent de gevangenis van binnenuit, hij zat er zelf in maanden en maanden, aan de akelige kant met de celdeur op slot. Cyriaque weet waar hij over praat. Hij leidt de Société internationale pour les Droits de l’Homme. Mooier nog, de pasteur heeft een Centre Psycho-Social in Kinkole in de Commune de la N’sele. Hij ontfermt zich over een wisselend aantal straatkinderen met hulp uit Nederland via Stichting Docu Congo. Nu zijn het er 67. Een hele goede zaak.

Eind september 2006. Pasteur Massamba is onafhankelijk kandidaat voor de Assemblée Nationale, zeg maar de Tweede Kamer tijdens de verkiezingen in 2006. Hij staat ingeschreven voor het district Tshangu, Kinshasa 4, waar 17 zetels te verdelen zijn van de 500. Dat moet kunnen, immers Cyriaque is populair en doet goed werk.

NiZA investeert haar rijkssubsidie. Het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika heeft het hoog op met de democratie in het donkere continent. Dat is mooi. Er gaan waarnemers van NiZA naar de Congolese stembureaus op 30 juli 2006. Men wil alles zien en zal alles rapporteren. Er mag niet gefraudeerd worden.

Pasteur Cyriaque Prosper Lesavant Massamba is er klaar voor op zondag 30 juli. Hij heeft van te voren op zeker honderd stembureaus zijn eigen waarnemers neergezet. Goed kijken jongens, hoe het gaat. Worden er stembiljetten weggemoffeld of mensen geweigerd die willen stemmen? En vooral, wat is de uitslag van de telling aan het eind van de dag in een stembureau?

Na de stemming heeft Massamba aan zijn waarnemers de opdracht gegeven om de uitslag die op het proces verbaal staat op te schrijven. Het moet toch wel een beetje kloppen, die Tweede Kamer verkiezingen deze hete zomer.

Met een zucht van verlichting telt pasteur Massamba die zondagavond zijn stemmen. Er liggen talloze processen verbaal op zijn bureau. Zijn eigen telling klopt. Op grond van de processen verbaal in kopie die hij in zijn bezit heeft, hebben 9.870 Congolezen het vertrouwen aan de pasteur gegeven. Prachtig. Voor een stoel in de Tweede Kamer zijn 8.000 kruisjes bij zijn foto voldoende, dus dat zit goed. Wel zijn er stembiljetten op straat gevonden in de buurt van stembureaus. Dat hoort niet, maar goed, een slordigheidje.

Maar dan gebeurt het. Of eigenlijk, het gebeurt niet. Pasteur Massamba hoort maar niets. Waarom is die uitslag van het district Tshangu toch zo laat? Want mocht er iets fout zijn gegaan, dat moet je toch nog kunnen protesteren, een klacht kunnen indienen en desnoods een hertelling aanvragen?

Eind september komt dan eindelijk de uitslag. De pasteur veert vrolijk op uit zijn stoel, omdat hij die heerlijk verwachte uitslag eindelijk zwart op wit mag lezen.

Leest hij het goed?

Ja hoor, heus, echt geteld, volgens de Commission Electorale Indépendante, de CEI, heeft pasteur Cyriaque Prosper Lesavant Massamba, Congolees in hart en nieren heeft slechts 1301 stemmen gekregen. Meer niet. Het spijt ons, echt, dat is lang niet genoeg om maar een rolletje te kunnen spelen waar dan ook. Zeker geen Tweede Kamer, kom nou, wat denk de pasteur eigenlijk wel? Want je hebt minstens 8.000 stemmen nodig, dan tel je pas mee.

Volgens Massamba zijn wel enkele mensen gekozen in zijn district die daar niet eens wonen (in Masina), die er geen bekendheid hebben en zelfs geen campagne hebben gevoerd. Vreemd,

Er is een laatste houvast: zijn waarnemers die protocoluitslagen hebben genoteerd. Met pijn en moeite en veel pressie is dat net genoeg om een klacht in te dienen bij het Hooggerechtshof en een hertelling aan te vragen in de 2000 stembureaus van zijn district, Cyriaque Massamba is immers jurist en weet zijn woordje in het Hooggerechtshof. Dus zit men nu ergens in een lokaaltje zonder waarnemers al weer weken en weken te stemmen te hertellen. In heel Kinshasa is dit geen enkele kandidaat gelukt om dat te bereiken. Wel twee in de provincie Bandundu en een in de provincie Equateur. Binnen een week moet die controle uitgevoerd zijn. Door wie? Door de eigen rechtshulpen van de pasteur, onder toezicht van de griffier. Pasteur Massamba laat ze van acht tot zes uur eraan werken, ook zondag. Op zaterdag 4 november bij de hertelling die Massamba eiste bij het Hooggerechtshof, en die hem toegekend werd doordat hij veel bewijzen had van zeer afwijkende tellingen, was men al op meer dan 8.000 gekomen voor half Kimbanseke en half Maluku, terwijl ook Masina en N’sele nog helemaal moesten worden herteld. Naar verwachting zal hij dus alsnog genoeg stemmen blijken te hebben voor 1 of meer zetels. Omdat hij onafhankelijk is en geen partij, mag hij waarschijnlijk de resterende stemmen niet zelf omzetten in een 2e zetel.

Blijft de vraag, hoeveel en waar is dat allemaal ook zo gelopen? Dat kunnen de NiZA waarnemers mij wellicht vertellen. Wat ik weet is niet veel. Ja, dit van pasteur Massamba, een man die ik persoonlijk ken, ook informatie vanuit een andere betrouwbare bron uit verschillende hoeken. Via telefoneren, emails, alarm van mensen die hem ook kennen. Wat ik ook weet is dat er in heel Bas-Congo slechts twee van de driehonderd ingediende klachten serieus zijn genomen bij het Hooggerechtshof wat betreft de uitslag. Want ja, je moet wel met bewijzen komen als je een klacht indient.

De slimmerd, die pasteur Cyriaque Massamba met zijn waarnemers. Zijn laatste lootje. Hoe zou Balkeneinde dat doen straks op die herfstwoensdag van 22 november 2006? Heeft Woutertje Bos ook mensen klaar staan in Almere en HeerJezusveen?

Congo, de verkiezingen van 2005 tot 2007, de uitslag ligt op straat als een garage zonder huis, een autoklep zonder stang, een boom vol onderdelen, van krukas tot losgedraaide vleugelmoertjes.

Wat helpt de Nederlandse overheidssubsidie in Congo? Heeft NiZA grip op de democratie-evolutie in Afrika?

Of is democratie, zoals die in Congo, echt een evolutie, of te wel een doelloos blind proces. Zou Joseph Kabila The Origin of Species van Darwin hebben gelezen? Met als ondertitel: by Means of Natural Selection or the Preservation of Favourite Races in the Struggle for Life. Immers, volgens Charles Darwin in 1859 zijn er drie dingen die tezamen de evolutie verklaren. Ten eerste: Alle planten en dieren zijn een klein beetje verschillend. Ten tweede: kinderen lijken op hun ouders. En tenslotte: het leven is zwaar. Het is voor organismen die in de werkelijkheid leven geen pretje.



alle dagboekenfragmenten