alle dagboekenfragmenten

Verkiezingsdagboek van René Roemersma - nr. 04 - Baraka, 30 juli 2006

Baraka, zaterdagavond om een uur of negen, het geroezemoes neemt toe, we besluiten een kijkje te gaan nemen. Voor het stembureau voor de gerepatrieerde Kongolezen uit Tanzania hebben de eerste mensen al zitting genomen in afwachting van de officiële opening de volgende ochtend om zes uur. De sfeer is gemoedelijk, veel vrouwen met kinderen.

Voorzitter van stembureau in Lubumbashi toont het stembiljet

Waarom ze zo vroeg zijn? Zijn ze bang niet aan de beurt te komen? Integendeel, maar als gerepatrieerde vluchteling hebben ze zich in Baraka moeten laten registreren als kiezer terwijl ze er niet wonen. Een vrouw met kind was al drie dagen lopend onderweg geweest, ze woont op 80 kilometer afstand van Baraka. Een ander had een dag in een piroque op het meer gezeten want waar ze woont zijn geen wegen of auto’s. Geen ongevaarlijke bezigheid overigens: de 27e juli zijn er zes mensen verdronken vanwege een 'tempete', een plotselinge storm die opsteekt over het Tanganyika meer.

De volgende ochtend om zes uur was het dan zover, de bureaus gaan open. Er zijn maximaal 600 stemmers per bureau. De Onafhankelijke kiescommissie had berekend dat iedere stemmer 5 minuten nodig zou hebben en op die tijdsschaal zou het moeten lukken de stemming om vijf uur ’s middags af te laten sluiten.

Jammer dan, er waren iets teveel analfabetische stemmers om dat schema te kunnen halen. Maar doordat niet alle 600 kieskringers op kwamen dagen was het stembureau om 18.30 dan toch dicht. De laatste paar uur begon het geduld ook wel op te raken, verergerd door het feit dat er een electorale agent van het terrein was gejaagd nadat hij probeerde mensen twee keer te laten stemmen. De politie was dik tevreden, ze hadden gloednieuwe uniformen gekregen wat de uitroep ontlokte “weg met de rebellie, moet je ons een kijken met deze nieuwe uniformen, iedereen stemmen!!” In het pistoolholster stak een kittig notitieblokje in plaats van een Walther PPK.


Waarnemers genoeg

Tijdens het stemmen tellen waren er getuigen van de politieke partijen; getuigen van de kerk; de nationale observers en een internationale. Ook had de kiescommissie bedacht dat de bevolking getuigen moesten leveren om het tellen te observeren. Dus de laatste vijf mensen die op de kieslijst stonden van de kieskring waren de 'volksgetuigen'. Het stemlokaal was die dag nog niet zo vol geweest als tijdens het tellen: 16 observers en getuigen plus vijf mensen van de kiescommissie in een lokaaltje van vijf bij vijf. Ieder biljet werd getoond en de winnaar aangeduid met een cijfer, als het ongeldig was werd de reden verteld en of de dames en heren getuigen het daarmee eens waren. Na vier uur tellen werden onze ogen loodzwaar en toen waren de presidentiële verkiezingen nog niet helemaal gedaan.

De route door een stembureau

Na een rondje bellen in de Kongo werd het lokale beeld bevestigd: overal was het rustig en op wat kleine incidentjes na is er niets ernstigs gebeurd. De volgende ochtend begonnen de speculaties, wie er gewonnen heeft, of er in een ronde een president zou komen of toch net niet. Er lijkt een lichte voorkeur voor een winnaar in de eerste ronde. Je moet natuurlijk nog afwachten wat de getuigen van de politieke partijen terug rapporteren maar het zal toch moeilijk zijn voor een verliezende kandidaat om fraude te gaan roepen. Maar ook hier is het voorzichtigheid troef, lang niet alle rapporten zijn binnen en de media zijn heel voorzichtig met openlijke speculaties en baseren zich alleen op wat journalisten hebben waargenomen.


Smadelijke aftocht Bemba

Terug in het hart van de synergie der media in Bukavu gonst het van activiteiten. De journalisten hebben er vooral lol in en de geintjes en speculaties zijn niet van de lucht (nog net niet in de lucht). Zo is er het verhaal hoe Jean Pierre Bemba ontvangen is in Bukavu. De Mai Mai hadden een bijeenkomst gepland maar de grote chef kwam onaangekondigd en legde beslag op het stadion. Toch verschenen naast de aanhangers van Bemba ook de Mai Mai. Met een dramatische geste vroeg Jean Pierre de menigte wat hij kon doen voor de mensen in Bukavu waarop grote groepen begonnen te roepen “eet ons ook op!!”. Een niet mis te verstane verwijzing naar de veronderstelde pygmee picknick die JP zich zou hebben laten voorschotelen tijdens z’n veldtocht in de Centraal Afrikaanse Republiek. Een smadelijke aftocht was zijn lot. Grote lol in Bukavu.

Van Uvira naar het noorden, net voor de splitsing met Bujumbura en Bukavu, staat een groot monument. Vier soldaten in een krijgshaftige houding. De vijfde ontbreekt, dat was Mobutu die er vanaf getrokken is. Het monument dient ter herinnering aan een veldslag tussen de militair Mobutu en Laurent Kabila en dateert van voor de staatsgreep. Het krijgshaftige feit was dat Mobutu zich daar onder een brug verscholen heeft voor Kabila, officieel heeft hij daar stand gehouden. Het heeft veertig jaar geduurd voordat de mensen hier openlijk grapjes over durfden te maken. Het feit dat de predator Bemba zo ontvangen wordt en met humor bekogeld wordt stemt optimistisch. Bronnen vermelden dat Bemba de lokale partijsecretaris op staande voet ontslagen heeft op het vliegveld en z’n campagnegeld terugeist.

alle dagboekenfragmenten