Op 28 september 2006 kunnen de Zambianen naar de stembus. Dan vinden de verkiezingen voor het parlement, de president en de gemeenteraad plaats. Grote machtsverschuivingen lijken niet waarschijnlijk. De grootste partij, de Movement for Multiparty Democracy (MMD), is sinds 1991 aan de macht en zit vooralsnog stevig in het zadel.

stembureau in 2001

Bij de vorige verkiezingen, in 2001, klaagden diverse oppositiepartijen over onregelmatigheden rond de presidentsverkiezingen. De verkiezing van Zambia’s huidige president, Levy Mwanawasa, bleef altijd omstreden en dat leidde ook tot spanningen binnen zijn eigen partij, de MMD.

Belangrijke issues zijn momenteel de noodzakelijke democratische vernieuwingen in de kieswet en in de grondwet.
De Electoral Reform Technical Committee (ERTC) deed de nodige aanbevelingen voor wijzigingen in de kieswet, maar deze worden niet overgenomen. Een van die aanbevelingen betreft het feit dat een president 50% van de stemmen dient te krijgen, eventueel na meerdere stemrondes. Begin dit jaar dreigden oppositiepartijen de verkiezingen te gaan boycotten als de kieswet niet aangepast zou worden.

Ook voorstellen voor aanpassing van de grondwet, die de president nu veel macht geeft, worden vooralsnog niet uitgevoerd. Enige wijziging tot nu toe is het beperken van de ambtstermijn van de president tot 2 periodes van 5 jaar.

De civil society kan nauwelijks een vuist maken en voelt zich machteloos.

Bovendien is de Zambiaanse politiek gebaseerd op een systeem van begunstiging. Leiders belonen aanhangers met banen en contracten om zo hun eigen positie te behouden of te verstevigen.
Deze verspilling van staatsgelden is een van de redenen dat veel burgers het vertrouwen in de politiek hebben opgegeven.

Eerste uitslag verkiezingen, 2 october 2006
De Electoral Commission of Zambia (ECZ) maakte de uitslag van de verkiezingen bekend: Levy Mwanawasa heeft 42 procent van de stemmen gekregen en kan beginnen aan een tweede termijn als president. Michael Sata staat op 29 procent van de stemmen en Hakainde Hichilema op 25 procent.

Na 2 dagen stemmen tellen, leek Sata op voorsprong te staan. Toen dat veranderde in winst voor Mwanawasa, braken in verschillende plaatsen rellen uit tussen veiligheidstroepen en aanhangers van Sata. De laatsten waren ervan overtuigd dat sprake was van fraude.

printversie