We vroegen de drie partijen die een sleutelrol speelden in de discussie over de stedenbanden hun argumenten voor de lezers van de Nieuwsbrief kort uiteen te zetten.
Frits Huffnagel, Fractievoorzitter VVD Amsterdam
Aan de stedenband Amsterdam-Beira komt binnenkort een einde. Niet in de laatste plaats door de VVD in de hoofdstad. Ondanks het nobele karakter van de samenwerking tussen Amsterdam en Beira is de besteding van lokaal gemeenschapsgeld hiervoor niet te verantwoorden. De belangrijkste reden daarvoor is dat ontwikkelingssamenwerking – waar dergelijke stedenbanden onder zijn te scharen – geen taak is van de lokale maar van de centrale, landelijke overheid. Als de meerderheid van de Amsterdamse raad zich desondanks op het standpunt stelt dat er Amsterdams belastinggeld moet worden aangewend voor het onderhouden van stedenbanden zijn wij van mening dat dit in alternatieve stedenbanden moet worden gestoken. De grootste groepen nieuwkomers in Amsterdam zijn niet afkomstig uit Mozambique, maar uit landen als Marokko, Suriname, Ghana en Turkije. Eventuele investeringen – bij voorkeur in op integratie gerichte projecten als Nederlandse taalcursussen – moeten volgens de VVD dan ook worden gedaan in steden in de landen van herkomst van grote groepen nieuwe Amsterdammers.
Heel politiek Amsterdam stemt in met banden met de herkomstlanden zoals Turkije, Marokko, Suriname en Ghana, maar met name de linkse partijen vinden dat dat niet ten koste mag gaan van de bestaande banden
Maarten van Poelgeest, Groen Links
Groen Links wil de stedenband tussen Amsterdam en Beira in stand houden. De voornaamste argumenten daarvoor zijn:
- Amsterdam is een wereldstad en de wereld is groter dan die van Peter Stuyvesant. De allerarmsten, zoals in Mozambique, blijven recht hebben op onze steun en belangstelling. Een kwestie van solidariteit;
- In Mozambique is een kwetsbaar proces gaande, waarbij een democratische cultuur van de grond af opgebouwd moet worden en de kloven tussen voormalige aartsvijanden Frelimo en Renamo duurzaam overbrugd moeten worden. Hierin kan juist de Amsterdamse expertise veel goeds betekenen;
- Het draagvlak voor ontwikkelingswerk is er niet vanzelfsprekend. Actieve voorlichting over de situatie in andere delen van de wereld is daarvoor nodig. Met de stedenband Amsterdam – Beira wordt daar concreet invulling aan gegeven, omdat de stedenband een belangrijke voorlichtingspoot heeft.
In haar verkiezingsprogramma spreekt de PvdA zich nog onomwonden uit voor behoud van de bestaande stedenbanden, maar komt daar tijdens de discussies op terug.
Tjalling Halbertsma, PvdA
Hoewel de PvdA de contacten met Beira een warm hart toe draagt, is ze van mening dat de stedenband met Beira moet worden opgeheven en vervangen door een nieuwe, meer bij deze tijd passende vorm van samenwerking. De stedenband heeft de afgelopen jaren met name vorm gekregen door het organiseren van uitwisselingen en het stimuleren van wederzijdse contacten. Het overgrote deel van het geld dat de gemeente Amsterdam uittrok voor de stedenband met Beira, werd hierdoor besteed aan mens- en bureaukracht die dit alles vanuit Amsterdam mogelijk maakte. Dit werk heeft zeker betekenis gehad, maar na tien jaar van voornamelijk uitwisselen, wil de PvdA het geld liever in Beira zelf besteden Het geld moet door middel van ter plekke ontwikkelde projecten direct ten goede komen aan de mensen daar. Overigens is de PvdA tevens van mening dat de gemeente niet de enige sponsor dient te zijn van een samenwerkingsverband als dit. Draagvlak creëren betekent ook – tenminste voor een deel – eigen inkomsten generen. Alleen dan hebben samenwerkingsverbanden als deze toekomst. Natuurlijk hebben wij alle begrip voor het feit dat uw organisatie het moeilijk heeft zich aan de veranderde omstandigheden aan te passen. Wij zijn echter ook van mening dat dit aan uw doelstellingen een breder perspectief en een bredere inhoud kan geven.(zie noot 1)
Wij wensen u veel succes!
 |
| Circus- en theaterproject met straatkinderen (april - juni 2003) |
In 2002 verhoogt de raad haar budget voor ontwikkelingssamenwerking van 1 gulden naar 1 euro per bewoner en het lijkt er even op dat de oude stedenbanden gecontinueerd zullen worden. In oktober 2002 komt de burgemeester met een voorstel de banden met Beira en Managua in 2 jaar af te bouwen. Na discussies en lobby van onder andere NiZA wordt dit voorstel door de raad verworpen.
In februari 2003 ligt er een nieuw voorstel: B&W stellen voor om met de steden Beira en Managua nog voor een periode van 3 jaar samenwerkingsafspraken aan te gaan voor bepaalde projecten. Het budget voor de particuliere organisaties NiZA en SAM zal in 3 jaar tijd terug gebracht worden tot 0.
Vond de gemeente voorlichting aan de Amsterdammers in het verleden één van de belangrijkste taken die de particuliere organisaties geacht werden uit te voeren, de ‘nieuwe politiek’ vindt het weggegooid geld en vindt dat het beschikbare geld besteed moet worden in Beira zelf.
Aanvankelijk lag de nadruk sterk bij het bewustmaken en betrekken van de Amsterdamse burgers bij de stedenbanden. Ons uitgangspunt bij de stedenband is altijd geweest om Amsterdammers zo concreet mogelijke handvaten te bieden om iets voor hun medemens in de partnerstad te kunnen betekenen. Dit aspect binnen de huidige opzet van de stedenbandrelatie valt nu weg.
Afbouw
NiZA staat achter het besluit van de gemeente om banden aan te knopen met de herkomstlanden. Wel heeft NiZA aangegeven dat de zogenaamde ‘landen van herkomst’ van Amsterdammers, op Ghana na, niet onder ontwikkelingssamenwerking vallen. Suriname, Marokko en Turkije hebben naar verhouding een hogere gemiddelde levenstandaard dan ontwikkelingslanden als Mozambique en Nicaragua. Het is naar onze mening terecht om juist deze armste landen een graantje te laten meepikken van onze welvaart.
De tijd van solidariteit lijkt voorbij. De politiek verzakelijkt. Een zekere verzakelijking in het aangaan van internationale relaties is onontkoombaar. Nieuwe gebieden verkennen kan inspirerend zijn voor de betrokkenen binnen de gemeente en leiden tot een verbreding en intensivering van de internationale relaties. En wie weet, misschien leidt een nieuwe aanpak tot een opleving van de solidariteitsgedachte. Helaas zal de stad Beira dit niet meer meemaken.
Wat wegvalt
Het kenmerk van de stedenband was altijd dat alle mogelijke onderwerpen en thema’s opgepakt konden worden zolang er aan beide zijden animo voor was. Deze brede aanpak valt weg, aangezien NiZA zich bewust beperkt tot een drietal thema’s: mensenrechten en vredesopbouw, media en vrijheid van meningsuiting en eerlijke economische verhoudingen. Dit houdt in dat contacten binnen bijvoorbeeld de gezondheidszorg en in zekere mate het onderwijs daarbuiten vallen.
De stedenband/NiZA heeft in Beira contacten opgebouwd en onderhouden met niet-gouvernementele organisaties aan de ene kant en met overheidsinstanties aan de andere kant. Aan de contacten met de gemeente-instanties zal grotendeels een eind komen omdat dit niet het kanaal is waarlangs NiZA doorgaans opereert
 |
| Digifriendsproject |
Toekomst
Al in 2003 moet de stedenband/NiZA het met veel minder geld doen. De voorlichtingsactiviteiten moesten we schrappen en zoals U in onze brief van juni 2003 kon lezen, is dit de laatste Beira Nieuwsbrief.
De afbouwfase staat gepland voor een periode van drie jaar (2003-2005). De stedenband is begonnen haar activiteiten af te bouwen en te integreren in de bestaande NiZA programma’s. Zo blijft het netwerk dat de afgelopen decennia is opgebouwd behouden voor de toekomst. NiZA is bezig een organisatiebreed project in het leven te roepen om de aanstaande verkiezingen in Mozambique te monitoren en daarover te berichten in de Nederlandse pers (gemeenteraadsverkiezingen staan gepland voor 2003, nationale verkiezingen voor 2004). Ook de Mozambique conferentie van 2002 “Constraints and perspective for democracy in Mozambique” krijgt dit jaar een vervolg. De afbouw van de stedenband en de opbouw van dit nieuwe project gaan hand in hand
Wat blijft
De contacten met verschillende organisaties uit de particuliere sector blijven bestaan en worden waar mogelijk geïntensiveerd. Een organisatie als ASSERCO (Associação de Serviços Comunitários) die zich richt op wijkopbouw is inmiddels aangesloten bij het mensenrechtenprogramma van NiZA. De opgerichte vereniging voor onafhankelijke journalisten, AJIS, heeft aansluiting gevonden bij het mediaprogramma.
De digitale uitwisseling tussen middelbare scholen hier en daar, het Digifriends project krijgt waarschijnlijk een plekje bij het mediaprogramma. De samenwerkingscontacten in de culturele hoek tussen Beira en Amsterdam – Mozambique en Nederland- zullen zoveel mogelijk blijven voortbestaan. De jongerenuitwisseling kan wellicht op termijn een plekje krijgen binnen de te bundelen jongerenactiviteiten van NiZA..
Verder beschikt de stedenband over een rijk archief vol foto’s, folders, video’s en projectverslagen. Uiteraard blijft dit beschikbaar voor een ieder die dit wil raadplegen. De instellingen die ons in het verleden wisten te vinden, zullen ons weer weten te vinden in het geval zij informatie of contacten in Beira nodig hebben. Een aantal zal de samenwerking met Beira los van de stedenband voortzetten (bijv. het Academisch Medisch Centrum en Amsterdam Port Consultancy). noot 1 - reactie NiZA: De stedenband is maar een klein onderdeel van het werk dat NiZA doet. De stedenband beslaat de afgelopen 3 jaren 4,7% van het hele NiZA budget.
Het overgrote deel van het geld van de gemeente Amsterdam voor de stedenband werd niet aan mens- en bureaukracht in Amsterdam besteed, maar aan projecten in Beira als het haven-, waterleiding-, kustverdediging- en het al 10 jaar lopende brandweerproject. Het geringe beschikbare bedrag werd voor een deel gebruikt om elders geld te genereren. Dat geld ’van buiten’, van nationale overheid en bedrijfsleven, was een veelvoud van het budget van de gemeente Amsterdam. Ook stak NiZA zelf meer geld in Beira dan de gemeente Amsterdam.
