"Voor dit ideaal ben ik bereid te sterven"

In 1964 vond in Zuid-Afrika het Rivoniaproces plaats tegen Nelson Mandela en tien andere ANC kopstukken. Iedereen wist dat het een kwestie van levenslang of de doodstraf zou zijn. Het belangrijkste element in de verdediging was het slotpleidooi van Mandela. Hieronder volgt een verkorte weergave.

"Ik ben de eerste beschuldigde.
Ik behaalde een doctorsgraad in de letteren en wijsbegeerte en was gedurende een aantal jaren samen met Oliver Tambo advocaat in Johannesburg. Ik ben veroordeeld tot vijf jaar dwangarbeid, omdat ik zonder toestemming het land verliet en omdat ik eind mei 1961 mensen aanmoedigde te gaan staken.
Ik wens allereerst te zeggen dat de bewering van de openbare aanklager dat de strijd in Zuid-Afrika wordt gevoerd onder invloed van buitenlanders of communisten, geheel bezijden de waarheid is. Wat ik heb gedaan, deed ik als enkeling en als leider van mijn volk uit kracht van mijn eigen ondervindingen en van mijn met trots gevoelde en doorleefde Afrikaanse achtergrond.

Foto: Eli Weinberg

Tijdens mijn jeugd in Transkei luisterde ik naar de stamoudsten die verhalen vertelden uit vroeger dagen. Tot die verhalen behoorde ook de geschiedenis van oorlogen, door onze voorouders gestreden ter verdediging van ons vaderland. Ik hoopte toen al dat het leven mij in de gelegenheid zou stellen mijn volk te dienen en mijn bescheiden bijdrage te leveren aan zijn strijd voor de vrijheid. Dat is de grote beweegreden geweest voor alles wat ik heb gedaan.

Ik beken zonder omwegen dat ik één van de oprichters ben van Umkhonto we Sizwe en dat ik in deze organisatie een vooraanstaande rol heb gespeeld tot aan mijn arrestatie in augustus 1962.
Ik en de anderen die deze organisatie hebben opgericht, hebben dat gedaan omdat we geloofden dat gebruik van geweld onvermijdelijk was geworden door het beleid van de regering.
We overtraden de wet aanvankelijk op een manier die elke toevlucht tot de weg van geweld vermeed. En toen er tegen deze vorm van verzet wetten kwamen en de regering haar toevlucht nam tot geweld om de oppositie tegen haar politiek te onderdrukken, toen pas besloten wij het geweld met geweld te beantwoorden.
Het was niet gemakkelijk om tot deze conclusie te komen, maar de regering liet ons geen andere keus.

Onze strijd is fundamenteel gericht tegen twee verschijnselen die het leven van Afrikanen in Zuid-Afrika kenmerken en die zijn vastgelegd in een wetgeving die wij willen veranderen. Deze twee verschijnselen zijn armoede en het gemis aan menselijke waardigheid.
Boven al willen wij gelijke politieke rechten omdat zonder deze rechten onze achterstand zal blijven voortduren.

Ik besef dat dit de blanken in ons land revolutionair in de oren klinkt, omdat de meerderheid der kiezers Afrikanen zullen zijn. En dat is de reden waarom de blanke bang is voor democratie. Maar deze angst mag geen hindernis zijn op de weg naar de enige oplossing die de harmonie tussen de rassen en vrijheid voor allen kan garanderen.

Het is niet waar dat stemrecht voor allen de overheersing van het ene ras over het andere tot gevolg heeft. Politieke verschillen gebaseerd op huidskleur zijn onnatuurlijk. En zodra deze indeling verdwijnt, verdwijnt ook de overheersing van de ene raciale groep over de andere.
Het ANC heeft een halve eeuw tegen het racisme gestreden. Als het wint, zal het die politiek niet wijzigen. De strijd van het ANC is een waarlijk nationale strijd. Het is een strijd van het Afrikaanse volk, gevoed door het eigen leed en de eigen ervaringen. Het is een strijd om het recht op leven.

Mijn leven lang heb ik mij gewijd aan de worsteling van het Afrikaanse volk. Ik heb gevochten tegen overheersing door blank en tegen overheersing door zwart. Ik heb het ideaal gekoesterd van een democratische en vrije maatschappij waar alle mensen tesamen kunnen leven in harmonie en met gelijke kansen. Dat is een ideaal waarvoor ik hoop te mogen leven om het tot werkelijkheid te zien worden, Maar als het niet anders kan, ben ik bereid voor dit ideaal te sterven".

printversie