Activiteiten
  Publicaties
 
  Werkveld
  MVO in mijnbouw
      Wat is MVO?
      MVO en NiZA
      Ondersteunen
      Publieksinformatie
      Onderzoek
      Lobby
      Partners in MVO
  Media
  Mensenrechten
 
  Bibliotheek
 
 
Publicatie en verspreiden MVO-onderzoeken

Privatisering kopermijnen Zambia in 1996

Deze privatisering van de kopermijnen vond plaats onder druk van de Wereldbank en het IMF en werd als voorwaarde gesteld bij de vermindering van de enorme schuldenlast van Zambia. De exportinkomsten van Zambia bestaan voor 75% uit koperverkoop. De wereldkoperprijs was op dat moment laag en de Zambiaanse overheid had dringend buitenlands investeringsgeld nodig om de koperproductie te verhogen. De verkoop leidde echter niet tot een verbetering, maar tot een forse verslechtering voor het land en de medewerkers van het bedrijf.

Het staatsbedrijf ZCCM werd opgesplitst en de onderdelen verkocht aan buitenlandse bedrijven. Onder andere in Konkola Copper Mines (KCM) dat in handen kwam van AngloAmerican en inmiddels Vedanta, en Mopani dat Zuid-Afrikaans eigendom is. Om deze en andere buitenlandse investeerders aan te trekken tekende de Zambiaanse overheid bijzonder gunstige investeringsverdragen, zogenaamde Development Agreements, met deze bedrijven. Daarin staat bijvoorbeeld:

  • Dat zij slechts 0,6 procent van de opbrengst aan royalties hoeven af te staan. Dus van elke 1.000 euro die in koperbedrijven wordt verdiend hoeven bedrijven slechts 6 euro aan Zambia af te staan.
  • Dat zij slechts 25 winstbelasting betalen (normaal 35 procent in Zambia en voor banken 45 procent).
  • Dat deze afspraken, afhankelijk van het bedrijf, 15 tot 20 jaar gelden en tussentijds niet veranderd mogen worden (zogenoemde stabiliteitsperiode om bedrijven zekerheid van opbrengst te garanderen).

Sociale en ecologische achteruitgang
Kortom, sinds de privatisering levert koper nauwelijks een bijdrage aan ontwikkeling van mijnbouwgemeenschappen en land in het algemeen. In plaats daarvan leidt het juist tot sociale en ecologische achteruitgang. Sinds de privatisering verloederen de mijnbouwgemeenschappen, neemt de milieuvervuiling toe (lucht door emissie zwaveldioxide door “smelters” en grond- en drinkwater) en dalen de lonen van mijnwerkers.

Follow-up onderzoek
Gepresenteerd door onderzoeker Prof. John Lungu van Copperbelt University en partner CCJDP aan vakbonden en lokale gemeenschappen in Copperbelt (regio waar koper wordt gewonnen). Naar parlementariërs en regering gestuurd en gepresenteerd op nationale televisie. Dat heeft in parlement tot discussie geleid. Dat was in 2005/2006. Mopani heeft daarop aan Lungu advies gevraagd om het mvo-beleid van het bedrijf te verbeteren.



Contact met NiZA over dit onderzoek
Wilt u meer weten over dit onderzoek? Neem dan contact op de projectleider binnen NiZA. Hij helpt u graag verder.

Gerno Kwaks
Hoofd Campagnes
aanwezig: ma-di(tot 13.30)-wo-do-vr
(020) 520 62 43
gerno.kwaks@niza.nl