Schulden en Ontwikkeling

Schulden en Ontwikkeling is een belangrijk speerpunt in het Programma Economische Betrekkingen. NiZA maakt actief deel uit van de wereldwijde campagne Jubilee 2000, die gericht is op het verkleinen van de schulden in Zuidelijk Afrika.

Apartheidsschulden

Hoewel de apartheid in 1994 formeel is afgeschaft, zijn de gevolgen ervan in heel zuidelijk Afrika nog steeds merkbaar. De frontlijnstaten hebben destijds veel geld en energie gestoken in de strijd tegen apartheid. Om de strijd te bekostigen, hebben regeringen hoge leningen afgesloten bij o.a. IMF, Wereldbank en EU landen. Tientallen jaren later zitten zij nog steeds opgezadeld met deze schuldenlast en dat terwijl een land als Zambia met een enorm aids-probleem te kampen heeft.

Burgers in zuidelijk Afrika 'betalen' eigenlijk twee keer: vroeger voor de strijd tegen apartheid en nu boeten ze voor de schuldenlast. Zijn deze 'apartheidsschulden' illegitiem, oneigenlijk? Over deze vraag werd begin december gediscussieerd tijdens een kleinschalig seminar over apartheidsschulden, georganiseerd door NiZA. Neville Gabriel van Jubilee South Africa en Charity Musamba uit Zambia gaven hun visie op apartheidsschulden. Zij zijn ervan overtuigd dat deze schulden onrechtvaardig zijn, omdat ze zijn terug te voeren op de gevolgen van het apartheidsregime.

Herfkens

Op 11 december 2000 maakte NiZA deel uit van een delegatie van Jubilee 2000 Nederland die een gesprek had met Minister Herfkens. Zij toonde zich een groot voorstander van de Jubilee 2000 campagne, maar was zeer terughoudend om over de illegitimiteit van schulden en apartheidsschulden te praten.

Toch zijn dit de onderwerpen waar ontwikkelingslanden het in de toekomst vooral over willen hebben, zo bleek op de eerste 'South North Consultation on Debt Campaigns beyond 2000' in Dakar (Senegal) afgelopen december. Henk van den Heuvel is programmamanager Economische Betrekkingen. Hij woonde namens Jubilee 2000 Nederland, deze conferentie bij. "Schulden zijn illegitiem als de leningen niet tegemoet zijn gekomen aan de behoeften van de lokale bevolking," zo stellen de Jubileelanden in het zuiden. "Als er serieuze initiatieven tot stand komen rond de schuldenlast, zoals het stoppen met terugbetalen, dan krijgen het IMF en de Wereldbank, als vertrekkers van de leningen, de komende jaren nog heel wat te duchten," aldus Henk van den Heuvel.

De Balans

Hoe de Jubileecampagne in Nederland hiermee omgaat is uitgebreid besproken op De Balans op 10 februari in Utrecht. De Balans was een terugblik op de Jubilee 2000 campagne en een discussie over de 'doorstart' ervan. Op uitnodiging van NiZA heeft Davie Malungisa van ZIMCODD (Zimbabwe Coalition on Debt and Development) toen een verhaal gehouden over de schuldensituatie in Zimbabwe in zijn huidige politieke context.

Voor NiZA is er maar een conclusie: de schuldenlast staat de opbouw en democratisering in zuidelijk Afrika in de weg. Het blijft hard nodig om te knokken voor schuldkwijtschelding voor de landen in zuidelijk Afrika!