Zuid-Afrika is het middelpunt geworden van de internationale strijd om goedkope medicijnen beschikbaar te stellen aan mensen in ontwikkelingslanden. Veel arme landen zijn al door de knieën gegaan voor de dreiging met economische sancties als ze hun medicijnen niet uitsluitend van de farmaceutische multinationals kopen. Terwijl een afspraak binnen de Wereldhandelsorganisatie WTO, landen als Zuid-Afrika het recht geeft in noodgevallen hun eigen medicijnen te produceren of goedkoop in te voeren zonder patentrechten aan de farmaceutische industrie te betalen.

Er zijn al lang goedkope medicijnen die als aidsremmer werken, imitaties van de bekende merken. Maar de Amerikaanse regering, de farmaceutische industrie en de Europese Unie zetten Zuid-Afrika onder druk om geen eigen medicijnen te maken. Zuid-Afrika houdt echter moedig vol.

NiZA is in actie gekomen om het standpunt van de Europese Unie te wijzigen. Een artikel in Trouw en brieven aan minister Herfkens, leden van de Tweede Kamer en het Europese Parlement hebben in beide parlementen geleid tot vragen aan de Nederlandse regering en de Europese Commissie. NiZA heeft daarnaast een beroep gedaan op haar zusterorganisaties in de andere Europese landen de zaak daar aan te kaarten. In december staat de kwestie centraal op het Europese overleg ENIASA.

Dit jaar zal het totale aantal aids-doden in Zuid-Afrika de 400.000 overschrijden. Minder dan 1% van de aids-medicijnen gaat naar Afrika ten zuiden van de Sahara. Hoewel goedkope medicijnen niet voldoende zijn om de aidsramp in Zuid-Afrika te stoppen, zijn ze wel een voorwaarde om de verspreiding af te remmen.

Krachtige voorlichtingscampagnes en voldoende beschikbaarheid van condooms zijn minstens zo hard nodig. Maar als de medicijnen tien keer zo goedkoop worden zal een veel grotere groep mensen door aidsremmers geholpen kunnen worden en actief kunnen blijven in de economie. Het aantal kinderen dat het aidsvirus van hun ouders krijgt (nu 60.000 kinderen per jaar) kan met medicijnen worden gehalveerd.

Het gaat niet alleen om een menselijk drama, ook de toekomst van de landen in Zuidelijk Afrika staat op het spel. Het zijn vooral jonge mensen in hun productieve jaren die door aids worden uitgeschakeld. Zuid-Afrika kan zoveel productieve mensen niet missen. De Wereldbank verwacht dat de economie van deze landen in tien jaar tijd door aids met 30% zal krimpen.