Het meest indrukwekkende-fascinerende-ontroerende-huiveringwekkende boek van de afgelopen tijd, is ongetwijfeld Antjie Krog's De kleur van je hart, de zojuist verschenen vertaling van Country of my skull uit 1998. De Zuid-Afrikaanse dichteres doet daarin verslag van de hoorzittingen van de Commissie voor Waarheid en Verzoening. In prachtige taal beschrijft ze de strijd tussen verzoening en vergelding.

Ze signaleert dat de verzoenende woorden van Nelson Mandela en Desmond Tutu al bij de start van de Waarheidscommissie in 1996 onder vuur lagen. En nu, bijna vijf jaar later, signaleert ze in dit nummer van Zuidelijk Afrika dat de verzoening verloren heeft, dat de rassentegenstellingen in Zuid-Afrika aanzienlijk verscherpt zijn. Dat viel overigens ook al af te leiden uit recente nummers van dit magazine. In tal van artikelen klinkt door dat de verhoudingen tussen zwart en blank gespannen zijn. Beschuldigingen van racisme klinken alom. De befaamde 'regenboognatie' is een fictie gebleken.

Het woord 'racisme' dook in dit tijdschrift ook op een geheel ander verband. Verschillende mensen die afkomstig zijn uit Zuidelijk Afrika maar langere tijd in Nederland wonen, beschuldigden hun gastheren van racisme. Hun ervaring is dat blanke Nederlanders behoorlijk neerkijken op zwarte mensen. De Nederlanders kloppen zich zoals bekend graag op de borst vanwege hun tolerantie, maar verdoezelen dat ze allerminst 'kleurenblind' zijn. Deze kritiek van betrokken buitenstaanders noopt tot meer bescheidenheid: ook het multiraciale Nederland is geen 'regenboognatie'. Dat besef maakt het volgen van de ontwikkelingen in Zuid-Afrika extra belangwekkend.