In een brief die vandaag aan de Tweede Kamer is verstuurd, luiden de Nederlandse hulporganisaties Care Nederland, Cordaid, ICCO, Kerkinactie, NiZA, Novib, Pax Christi en ZOA Vluchtelingenzorg de noodklok over de reeks van conflicten en gewelddadigheden in het Groten Merengebied, en dan met name Rwanda, Congo en Burundi. De betrokken organisaties roepen de Nederlandse regering op tot het prioritair behandelen van het Grote Merengebied, en daar ook naar te streven in Europees verband.

Rwanda
In de aanloop naar de verkiezingen in Rwanda is sprake van een toenemende repressie die zich uit in verdwijningen, verdachtmakingen, arbitraire arrestaties en het monddood maken van oppositiepartijen, NGO’s en onafhankelijke journalisten. De Europese Unie en Nederland hebben zich onder voorwaarden bereid verklaard om financieel bij te dragen aan de verkiezingen. Naar de mening van de hulporganisaties wordt aan deze voorwaarden momenteel bij lange na niet voldaan en moet er een sterk signaal aan Rwanda worden afgegeven door op dit moment een helder NEE uit te spreken tegen financiële steun voor de verkiezingen in Rwanda.

Met het financieren van de verkiezingen zou de internationale gemeenschap zich medeverantwoordelijk maken voor het rechtvaardigen van een niet-democratisch regime. Het is bovendien klip en klaar dat Rwanda niet voldoet aan de in 2001 overeengekomen ijkpunten, die stellen dat sprake moet zijn van een open proces met een open debat en waaraan Rwanda zou moeten voldoen om in aanmerking te komen voor financiering van de verkiezingen. Verder dringen de hulporganisaties er bij de commissie op aan ernst te maken met hun monitoringsproces en dit aan te wenden om de druk op Rwanda te vergroten.

Democratische Republiek Congo
De conflicten en gewelddadigheden in de regio nemen weer toe. Niet alleen zijn er gevechten in Noord-Oost Congo (Ituri), ook zijn er gewelddadige confrontaties in de oostelijke provincies Noord en Zuid Kivu. Grondstoffen blijven een belangrijke oorzaak van de gewelddadigheden.
Ondanks de in Zuid Afrika gesloten vredesakkoorden, de aanwezigheid van een klein MONUC contingent met een beperkt mandaat tot vredeshandhaving en de instelling van de Ituri Pacification Commission onder auspiciën van de VN, blijft er in Congo sprake van gewelddadige confrontaties tussen gewapende groepen. Groeperingen die gesteund worden door zowel Oeganda en Rwanda als door Kinshasa maken zich schuldig aan oorlogshandelingen.
De situatie leidt tot schrijnende toestanden met veel doden onder de burgerbevolking (sinds 1998 al minstens 3,5 miljoen doden), met verkrachting als bewust gebruikt oorlogswapen, met ontvoering, marteling, plundering en vernietiging van de basis van levensonderhoud van gezinnen. Honderdduizenden gezinnen zijn op de vlucht.

Burundi
Hoewel op 1 mei 2003 de overgang van een Tutsi naar een Hutu-president heeft plaatsgevonden, stemt de situatie in Burundi niet hoopvol. Gevechten tussen de rebellenbeweging CNDD-FDD en het leger gaan ondanks een staakt-het-vuren tussen deze twee partijen van 3 december 2002 gewoon door. De gevechten zijn zelfs verhevigd in de maanden voorafgaand aan de overgang naar een Hutu-president.

Tot slot
De Tweede Kamer en de Nederlandse regering worden dan ook in de brief gevraagd het Grote Merengebied opnieuw als prioriteit te behandelen, bijvoorbeeld door de regio als prioritair te beschouwen gedurende het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie in de tweede helft van 2004. De hulporganisaties pleiten er bij de Nederlandse regering voor de druk op alle betrokken partijen in de Grote Meren regio op te voeren. Ook moet Nederland er bij de VN op aandringen dat mandaten zo worden ingevuld, dat ze daadwerkelijk bescherming bieden aan bedreigde burgers.


Lees de brief: Aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken