Struggles_in_Peacetime-ProPaz_in_Mozambique_20060331.pdf (1937 Kb) Struggles_in_Peacetime-ProPaz_in_Moz_txt_only_20060331.pdf (176 Kb)

Afrikaanse soldaten hebben een slecht imago. Dit is begrijpelijk na de gruwelijkheden die gepleegd zijn in burgeroorlogen zoals Mozambique en Angola. Ook na de oorlog blijft de angst onder burgers erg groot: ex-soldaten zijn gevaarlijk, gewelddadig en brengen de vrede in gevaar. Tijdens vredesonderhandelingen gaat het daarom vooral over “het probleem van de ex-soldaten” en hoe zij “onder controle” kunnen worden gehouden.

Dat militairen na de oorlog onder bepaalde voorwaarden de vrede en stabiliteit juist kunnen bevorderen, krijgt zelden de aandacht. De mensen van NiZA-partner ProPaz in Mozambique, allemaal ex-soldaat, laten zien dat het anders kan. ProPaz bemiddelt in conflicten, van burenruzies tot regionale politieke spanningen en hebben zo, na jaren als soldaat te hebben geleefd, hun plaats in de ‘gewone’ samenleving weer heroverd.

Ruzies oplossen
Voor het boek Struggles in Peacetime interviewde journalist Bram Posthumus ex-soldaten van beide strijdende partijen over hun leven na de oorlog en hun werk bij ProPaz als conflictbemiddelaars.

Een van de geïnterviewden is Alice Cuinica. Zij werkte bijna twintig jaar in het leger, en is vanaf het begin betrokken bij ProPaz. Ze woont in de buurt van Beira, de tweede stad in het land, en wordt vaak ingeschakeld bij “gewone” ruzies, die nog al eens fors uit de hand lopen. Alice probeert mensen te overtuigen dat geweld niet de oplossing is: ‘We hebben nu politie en rechters. Nee, die zijn natuurlijk niet perfect, maar ze zijn er tenminste!’

ProPaz helpt mensen ook bij de verwerking van oorlogsleed. Paciênca Manjate: ‘Families zijn door de oorlog helemaal verscheurd; broers vochten tegen elkaar. Mijn zus zag hoe een van haar kinderen werd vermoord. Zij heeft nooit willen accepteren wat er is gebeurd. Nu, heel geleidelijk, praat ze er over, met haar buren en zelfs met de daders. En inderdaad, daar heb ik een belangrijke rol bij gespeeld.’

Gemiste kansen
De meeste mensen van ProPaz werken er als vrijwilliger. Zij hebben net als vele ex-soldaten moeite om werk te vinden. Cardeal vertelt: ‘Na de oorlog heb ik nooit een officiële baan gevonden. Vergis je niet, ik was een goed ontwikkelde telecommunicatiespecialist; alles heb ik geleerd in het leger. Maar de kloof tussen mijn kennis en mijn mogelijkheden is enorm.’

Ook de andere ex-soldaten die Posthumus sprak, vinden dat hun technische en logistieke vaardigheden worden onderschat. Zo zouden ze betrokken kunnen worden bij het “opruimen” van mijnen omdat ze in het leger hebben geleerd om landmijnen onschadelijk te maken. Ook hebben ze vaak informatie over wapendepots, maar die kunnen ze niet aan de autoriteiten doorgeven omdat hun imago als “onbetrouwbaar” hen parten speelt.

Struggles in Peacetime is een toegankelijk verhaal over ex-soldaten in Mozambique. Met een heldere boodschap: ex-soldaten kunnen een grote bijdrage leveren aan de opbouw van Mozambique. Maar dan is erkenning van hun vaardigheden, en de beëindiging van stigmatisering hard nodig. En niet in de laatste plaats door politici en beleidsmakers uit de donorlanden.
Beschikbaar in PDF formaat.

Struggles in Peacetime is te bestellen bij NiZA en kost 7,50 exclusief verzendkosten (niza@niza.nl).
Struggles in Peacetime. Working with ex-combatants in Mozambique: their work, their frustrations and successes.
56 p.
Uitgever: NiZA Amsterdam 2006
ISBN – 10: 90-78028-02-5
ISBN – 13: 978- 90-78028-02-4