19 oktober 2004
Nederlandse diamanten niet gegarandeerd conflictvrij
Persbericht Fatal Transactions / NiZA

Met de aankoop van een diamant loopt de Nederlandse consument nog steeds kans ongewild bij te dragen aan de financiering van bloedige oorlogen in Afrika. Europese overheden hebben te weinig controle op de invoer van zogenaamde bloeddiamanten. Nederlandse juweliers kunnen de consument op geen enkele manier garanderen dat de diamanten die zij verkopen ‘conflictvrij’ zijn. Dit zijn de voornaamste conclusies van twee onderzoeken van het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) naar de uitvoering van het internationale certificeringsysteem voor ruwe diamanten.

Diamanten zijn een gewild middel voor Afrikaanse regeringen en rebellen om hun oorlogen mee te financieren omdat diamanten waardevast zijn en relatief gemakkelijk te smokkelen. Sinds 1 november 2003 mogen diamanten alleen de Europese Unie in wanneer zij vergezeld gaan van een certificaat dat aangeeft dat de diamanten ‘conflictvrij’ zijn.


NiZA’s onderzoek naar de implementatie van het diamanten certificeringsysteem door Europa wijst uit dat veel Europese overheden weliswaar hun best doen zich aan de nieuwe regels te houden, maar dat er nog een lange weg te gaan is om het systeem waterdicht te krijgen. Er is geen onafhankelijke controle op de uitvoering van het systeem en de boekhouding van de in- en uitvoer van de diamanten is ondoorzichtig. Tot op heden zijn er geen straffen uitgedeeld voor het uitgeven of gebruiken van incorrecte certificaten. Dit tast de geloofwaardigheid van het systeem ernstig aan. Bovendien doet Europa onvoldoende om het probleem bij de bron aan te pakken. Afrikaanse landen waar de diamanten worden gedolven beschikken vaak over onvoldoende middelen om het complexe controlesysteem op diamanten in te voeren. Ondanks de beloofde steun aan Afrikaanse overheden houdt Europa de hand op de knip.

Het certificeringsysteem werkt alleen als ook de diamantindustrie haar eigen verantwoordelijkheid neemt. Daarom is afgesproken dat de diamantindustrie zichzelf reguleert. Ze heeft beloofd alleen zaken te doen met handelaren die de regels na leven. Bij iedere inkoop en verkoop van ruwe en geslepen diamanten moet de verkoper in theorie een ‘conflictvrij-garantie’ afgeven op de factuur. In de praktijk gebeurt dit echter nauwelijks. Dit blijkt uit een onderzoek dat NiZA deed onder Nederlandse juweliers.

Van de zestig benaderde juweliers gaf er slechts één aan op de hoogte te zijn van het nieuwe certificeringsysteem. Driekwart van de ondervraagde juweliers zegt niet te kunnen garanderen dat hun diamanten ‘conflictvrij’ zijn. Kirsten Hund, coördinator van NiZA’s campagne Fatal Transactions: “De Nederlandse overheid vindt dat consumenten door hun koopgedrag zelf laten zien aan welke producten zij de voorkeur geven. Maar om een goede keuze te kunnen maken moet de consument wel goed worden voorgelicht. Als de Nederlandse juwelier al niet eens weet of er bloed aan zijn diamanten zit, kan je dat ook niet van de consument verwachten. De diamantindustrie moet de consument kunnen garanderen dat er geen bloed kleeft aan zijn diamant.”

Volgende week, van 27 tot en met 29 oktober, wordt er in Ottawa, Canada, door overheden, mensenrechtenorganisaties en vertegenwoordigers van de diamantindustrie gepraat over de versterking van het certifieringsysteem voor diamanten.

Noot voor de redactie

Nationaal Coördinator Fatal Transactions Kirsten Hund is aanwezig bij de komende onderhandelingen van het Kimberley Proces in Ottawa, Canada van 27 tot en met 29 oktober. Zij is daar te bereiken op: 06 41207296 Voor meer informatie is zij van te voren ook te bereiken op het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA), tel: (020) 5206210, E-mail: ft@niza.nl

Twee onderzoeken die zijn uitgevoerd in opdracht van NiZA:
1) Juweliers ondervraagd: Hoe schoon zijn uw diamanten?: Consumentenonderzoek.PDF (251 Kb)
2) The Kimberley Process Certification Scheme one year ahead: state of affairs in the EU – SOMO, september 2004

Het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) is een politiek onafhankelijke stichting die zich sterk maakt voor democratisering in Zuidelijk Afrika. NiZA is lid van de campagne Fatal Transactions, de internationale campagne tegen het gebruik van grondstoffen waarmee oorlogen gefinancierd worden. Voor meer informatie: www.niza.nl/fataltransactions