1 oktober 2004
Zuid-Afrikaanse fotografie symboliseert nieuwe vrijheid
Door Hester Heite

George Hallett is trots op Zuid-Afrika, uitzonderlijk trots zelfs. "Er was een tijd dat ik me schaamde voor mijn land, maar nu beslist niet meer. Nu geloof ik dat we de toekomst kunnen veranderen, beter kunnen maken." Dat is de boodschap die de vooraanstaande fotograaf wil overbrengen, ook in Nederland. Hij is hier naar aanleiding van het door hem samengestelde en onlangs uitgegeven boek Moving in Time – Images of Life in a Democratic South Africa.

Hallett heeft een bijzondere band met Nederland. Het is een van de landen waar de Zuid-Afrikaan in de jaren zeventig en tachtig zijn toevlucht toe nam. "In Europa werd ik niet beoordeeld op mijn huidskleur, maar op mijn integriteit. Dat was zo’n goed gevoel," herinnert hij zich. "Maar na een donker en ellendig verleden is Zuid-Afrika nu ook vol licht. En dat wil ik delen met anderen, om ze te interesseren en te inspireren."
George Hallett te gast tijdens NiZA's Levend Jaarboek

In ruim 300 foto’s van meer dan vijftig Zuid-Afrikaanse fotografen, onder wie Hallett zelf, schetst het boek Moving in Time het dagelijks leven in Zuid-Afrika na de afschaffing van de apartheid. In verschillende stijlen, van nieuws tot abstracte fotografie, worden de meest uiteenlopende onderwerpen weergegeven zoals politiek, muziek, sport, mode, rites, seksualiteit en werkloosheid.


Vrijheid

Samen vormen de foto’s een overzicht van wat de inwoners van Zuid-Afrika de laatste tien jaar heeft bezig gehouden. En daarmee gaat het boek uiteindelijk vooral over hen: Zuid-Afrikanen die qua trots niet onder lijken te doen voor Hallett. "Mensen komen er nu voor uit wie ze zijn. Dat is wat de democratie doet: mensen de vrijheid geven om te zijn wie ze zijn. Het boek is een viering van die vrijheid."
"Zuid-Afrikanen identificeren fotografie met bevrijding. Tijdens de vrijheidsstrijd vertelden fotografen het verhaal.

Toen waren foto’s de stem van het volk; nu zijn ze de stem van ontwikkeling en vooruitgang. Veel meer onderwerpen zijn bespreekbaar en worden in foto's weergegeven. Ik zeg niet dat de hedendaagse Zuid-Afrikaanse samenleving perfect is. Er is armoede en misdaad. Maar we zijn op de goede weg."


Zuid-Afrika is een samenleving in beweging. En niet alleen dat wat wordt gefotografeerd, maar ook de fotografen zelf en hun werkwijzen zijn aan verandering onderhevig. "Jonge fotografen hebben een nieuwe stijl: ze zijn zelfverzekerd en komen tegenwoordig aanzetten met een laptop om hun portfolio te tonen." Hallett wil hen steunen door hun werk onder de aandacht te brengen van een breder publiek.


Menselijkheid

Zwart, wit, man, vrouw: allemaal hebben ze meegewerkt aan het fotoboek. Maar de verschillen zoals onderwerpskeuze en presentatie hebben niets te maken met hun huidskleur en geslacht, benadrukt Hallett. "De fotografen en hun foto’s delen een gemeenschappelijke menselijkheid, gebaseerd op gemeenschappelijke ervaringen. Dat is de nieuwe Zuid-Afrikaanse fotografie."

Hallett werkt actief mee aan de ontwikkeling van de Zuid-Afrikaanse fotografie, als fotograaf maar ook als docent. "Kennis is heel erg belangrijk, wil Zuid-Afrika een voorbeeld zijn voor de rest van Afrika." Wat hij zijn studenten probeert mee te geven, zijn "artistieke waarden, de waarden van een menswaardige samenleving, het zonder vooroordelen naar de wereld kijken, en het tevreden zijn met jezelf."

Een, volgens Hallett ‘vreselijke goede’, selectie uit het boek Moving in Time – Images of Life in a Democratic South Africa is op 1 oktober te zien tijdens het Levend Jaarboek Zuidelijk Afrika van NiZA (Felix Meritis, Keizersgracht 324 te Amsterdam). Hallett presenteert de tentoonstelling en gaat in gesprek met bezoekers. Daarna zijn de foto’s van 18 t/m 22 oktober te bezichtigen in het Atrium van het stadhuis in Den Haag (Spui 70).

Hester Heite is student antropologie en rondt momenteel haar scriptie over cultuurveranderingen op de redactie van de Zuid-Afrikaanse krant Die Burger af.