19 augustus 2004
Peace, Principles en Participation

Vrede, Principes en Betrokkenheid; dat zijn de kernwoorden van een omvangrijk programma dat het Nederlands Instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) deze week in Centurion nabij Pretoria in Zuid-Afrika van start liet gaan. In samenwerking met zo'n twintig partnerorganisaties in Angola, Botswana, de DRC, Zuid-Afrika en Zambia wil het NiZA de komende vier jaar de inwoners van die landen helpen om meer zeggenschap te krijgen over de minerale rijkdommen van die landen.

Het economisch bewustwordingsprogramma waarvoor de Nederlandse overheid een half miljoen euro subsidiegeld heeft vrijgemaakt gaat zich richten op burgerorganisaties in de vijf landen. "Het programma is een logisch vervolg op de internationale campagne Fatal Transactions," zegt NiZA programmadirecteur Bob van der Winden. "Die campagne van Europese ontwikkelingsorganisaties vraagt aandacht voor de kwalijke kanten van onder andere de internationale diamanthandel. Een doeltreffende aktie," zegt Bob van der Winden. "Maar tegelijk ook nadrukkelijk een Europese aangelegenheid van 'name and shame'. Met een bestraffende vinger wijzen vanaf de zijlijn."
Moeletsi Mbeki

Het nu gelanceerde regionale samenwerkingsprogramma Peace, Principles en Participation (PPP) wil de burgerorganisaties in de geselecteerde landen nu juist meer steun in de rug geven om invloed te krijgen op hun regeringen en bedrijven waar het gaat om een verantwoorde exploitatie van bodemschatten. "Dat is hard nodig," zei Moeletsi Mbeki, de broer van de Zuid-Afrikaanse president, aan de vooravond van NiZA's PPP-overleg dat vandaag werd afgerond. Volgens Mbeki is het Afrikaanse continent in de huidige globale verhoudingen gemarginaliseerd als niet eerder tevoren. "Ooit liepen wij te hoop tegen multinationale ondernemingen als de boosdoeners in Afrika", poneerde Mbeki. "Maar sommigen zijn nu op weg om ook de dupe te worden van wetteloosheid en graaierige Afrikaanse elites." Tot verbazing van zijn gehoor noemde Mbeki Shell als een voorbeeld daarvan.

"Het westen", aldus Mbeki, "stelt geen belang meer in de opbouw van het Afrikaanse continent. Hoe wrang dat moge zijn; het biedt de gelegenheid voor Afrika om die nu op eigen kracht en naar eigen inzicht gestalte te geven." Moeletsi Mbeki is daarom een warm voorstander van steun aan burgerorganisaties in die landen waar regeringen en bedrijven het niet zo nauw nemen met de belangen van de bevolking.


ANP / Peter van den Akker